Ο HPV (Human Papilloma Virus) είναι ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων. Η HPV λοίμωξη είναι πολύ συχνή με περίπου το 80% των γυναικών να προσβάλλονται από τον HPV μέχρι την ηλικία των 50. Οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να καταπολεμήσουν τον ιό πριν προκαλέσει κάποιο πρόβλημα. Οι πλέων των 100 διαφορετικών τύπων του HPV κατατάσσονται σε 'υψηλού- ή 'χαμηλού- κινδύνου' (ΥΚ-HPV ή ΧΚ-HPV) ανάλογα με την ογκογονική τους δράση. ΧΚ-HPV μπορούν να προκαλέσουν οξυτενή κονδυλώματα και ήπιες τραχηλικές αλλοιώσεις. Ορισμένοι ΥΚ-HPV προκαλούν το καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Όταν μια ΥΚ-HPV λοίμωξη επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα παθολογικά κύτταρα μπορεί να δημιουργηθούν στον τράχηλο. Εάν αυτά δεν ανιχνευθούν και καταπολεμηθούν έγκαιρα μπορεί να εξελιχθούν σε διάστημα μερικών χρόνων σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Με περίισσότερα απο 30.000 νέα περιστατικά ετησίως στην Ευρώπη, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στις ηλικίες 15 έως 44 χρόνων. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο περίπου 600 γυναίκες προσβάλλονται απο καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ενώ 250 πεθαίνουν.
Ο HPV μεταδίδετε κυρίως μέσω σεξουαλικής αλλά και δερματικής επαφής με τη γεννητική περιοχή και μπορεί να 'κρυφτεί' στα τραχηλικά κύτταρα για μήνες έως και χρόνια πριν ενεργοποιηθεί και προκαλέσει κυτταρικές αλλοιώσεις. Σε αυτό το διάστημα οι ΥΚ-HPV δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Μπορεί να έχει κάποιος HPV και να μην το γνωρίζει. Υπάρχουν δυο τεστ που μπορούν προστατεύσουν από τον HPV: το τεστ Παπανικολάου (Pap τεστ) και το HPV-DNA τεστ. Τα δύο αυτά τεστ συνδυαστικά μπορούν με μεγάλη ακρίβεια πια να ανιχνεύσουν τον ιό και να συνεισφέρουν στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή των λοιμώξεων του.
Το Pap τεστ εξετάζει τη μορφολογία των τραχηλικών κυττάρων κάτω από μικροσκόπιο με σκοπό τον εντοπισμό κυτταρικών αλλοιώσεων. Το Pap τεστ έχει συμβάλει ουσιαστικά στη μείωση των κρουσμάτων του τραχηλικού καρκίνου. Εντούτοις τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών δείχνουν ότι η ευαισθησία του δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκής σήμερα για την αποτελεσματική πρόληψη του τραχηλικού καρκίνου και πρέπει να συμπληρωθεί με τον έλεγχο του HPV DNA με την αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR). Σύμφωνα με συγκριτική μελέτη μεγάλου αριθμού περιπτώσεων, η ευαισθησία εντοπισμού της δυσπλασίας υψηλού βαθμού (HSIL) ανέρχεται στο 68.1% για την συμβατική κυτταρολογική εξέταση, 87.8% για την κυτταρολογία υγρής φάσης και σχεδόν 100% για τον συνδυασμένο έλεγχο του HPV DNA με το test Παπανικολάου. Με το Pap τεστ ανιχνεύονται οι κυτταρικές αλλοιώσεις όταν έχουν ήδη αυτές επέλθει.
Το HPV-DNA τεστ είναι μια εξαιρετικά αξιόπιστη και ευαίσθητη εξέταση, εντοπίζοντας πάνω από το 95% των HPV λοιμώξεων που σχετίζονται με τραχηλική νόσο ακόμα και πριν αυτές προκαλέσουν ορατές κυτταρικές αλλοιώσεις. Είναι το μοναδικό τεστ που μπορεί να ανιχνεύσει άμεσα και ταυτοχρόνως να ταυτοποιήσει τον(-ους) HPV τύπο(-ους) που ευθύνεται για μία λοίμωξη και κατ'επέκταση να προσδιορίσει την ύπαρξη χρόνιας παραμένουσας λοίμωξης.
Στην αποτελεσματικότερη πρόληψη του τραχηλικού καρκίνου συμβάλλουν ουσιαστικά ο εντοπισμός και αντιμετώπιση των συμπαραγόντων στην ανάπτυξή του και ιδίως της λοίμωξης από ερπητοϊούς και χλαμύδια, η ανίχνευση των οποίων μπορεί να γίνει στο εναιώρημα των κολποτραχηλικών κυττάρων ταυτόχρονα με τον έλεγχο του HPV DNA.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αφορά κάθε γυναίκα. Επομένως όλες οι γυναίκες πρέπει να ξεκινούν να κάνουν το Pap τεστ τρία χρόνια μετά την πρώτη τους σεξουαλική επαφή ή μετά τα 21 έτη. Οι ειδικοί συνιστούν σε όλες τις γυναίκες, ανεξαρτήτως ηλικίας, που έχουν ασαφή αποτελέσματα από το Pap τεστ ή έχουν παρουσιάσει κυτταρικές αλλοιώσεις, να κάνουν στη συνέχεια την εξέταση HPV-DNA, ώστε να διευκρινισθεί η παρουσία ή όχι του ιού στον τράχηλο τους. Η γνώση του αν έχει κανείς προσβληθεί από τον HPV, από ποιό(-ούς) συγκεκριμένο(-ους) τύπο(-ους) και για πόσο χρονικό διάστημα προσδιορίζει τις πιθανότητες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και καθορίζει αν χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση ή όχι.
Σήμερα διατίθενται δύο διαφορετικά προληπτικά εμβόλια έναντι του HPV τα οποία μπορούν να προλάβουν την ανάπτυξη προ-καρκινικών βλαβών καθώς και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Στην χώρα μας τα εμβόλια αυτά συνιστώνται σε κορίτσια και νεαρές γυναίκες μεταξύ 12 και 26 ετών.
Όταν το Pap και το HPV-DNA τεστ γίνονται ταυτόχρονα και σε τακτική βάση, η επιτυχία πρόβλεψης κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου είναι η καλύτερη δυνατή. Η ανίχνευση ΥΚ-HPV δεν σημαίνει ότι έχετε καρκίνο. Θα πληροφορήσει όμως έγκαιρα το γιατρό σας ότι υπάρχει κάποιος κίνδυνος και ότι χρειάζεστε στενότερη παρακολούθηση
διότι... ο έγκαιρος και αξιόπιστος έλεγχος είναι ασπίδα προστασίας.
